Is organisatiematuriteit meetbaar en waarom wil je het meten?

Als je moeilijkheden ondervindt om met een organisatie in contact te komen, dan kan je stellen dat de organisatie niet zeer klantgericht is. Dat mag dan een minpuntje zijn inzake organisatiematuriteit maar verder is het vanuit het perspectief van een buitenstaander (leverancier, klant, sollicitant, consultant) moeilijk om organisatiematuriteit te bevatten, laat staan te meten. Overigens kunnen we ons ook de vraag stellen waarom we organisatiematuriteit zouden willen meten.

Afhankelijk van de doelstelling zijn er verschillende definities van organisatiematuriteit. Voor het goede begrip houden we het binnen de context van dit artikel bij “de mate waarin een organisatie erin slaagt om de juiste hoeveelheid bekwaamheden aan te boren en in te zetten om zich verder te ontwikkelen”.

Organisatiematuriteit is wel degelijk meetbaar en er zijn een paar relevante redenen om de maturiteit van de eigen organisatie te kennen.

1. Het belang van de meetbaarheid van organisatiematuriteit

Aangedreven door competitie en concurrentie proberen managers antwoorden te vinden op vragen zoals:

·        Waar staan we ten opzichte van de concullega’s?

·        Waarop moeten we inzetten om te overleven en de concurrent achter ons te laten?

·        Hoe kunnen we evolueren naar een hoger niveau van maturiteit?

·        Wat is ons aanpassingsvermogen om effectief om te gaan met veranderingen in de externe omgeving en snel en flexibel te reageren op nieuwe kansen en bedreigingen?

Organisatiematuriteit verwijst naar het niveau van ontwikkeling en volwassenheid van een organisatie in termen van processen, expertise, cultuur en prestaties. Het begrijpen van de maturiteit van een organisatie is cruciaal om inzicht te verwerven in

·        de sterke en zwakke punten van de organisatie als ecosysteem

·        de startlijn vanaf dewelke verbetering en vernieuwing kan aangevat worden

·        de haalbare ambitie of het groeipotentieel

·        het groeipad van parallelle en seriële projecten dat moet afgelegd worden

2. Hoe meten ?

Organisatiematuriteit is meetbaar maar het meten ervan kan een complexe taak zijn omdat er geen gestandaardiseerde meetinstrumenten bestaan.  Er zijn verschillende methoden om organisatiematuriteit te meten, afhankelijk van de context en de doelstellingen van de meting. Hier zijn enkele veelgebruikte benaderingen:

Het Capability Maturity Model Integration (CMMI) en het Organizational Project Management Maturity Model (OPM3) zijn ontworpen om de volwassenheid van een organisatie te beoordelen aan de hand van verschillende criteria, zoals strategie, leiderschap, processen, technologie, personeel en resultaten.

De Balanced Scorecard Institute uit de VS heeft een maturiteitsmodel getekend dat de maturiteit van een organisatie evalueert op basis van acht strategisch management dimensies.

In Europa heeft de European Foundation for Quality Management het EFQM Excellence Model uitgetekend dat toelaat een allesomvattend beeld te vormen van een organisatie ongeacht de grootte, de sector of de maturiteit.

Performance management modellen zoals Lean Thinking en Six Sigma kunnen helpen bij het consistent monitoren van prestaties in welbepaalde domeinen maar zeggen niets over leiderschap, strategie en cultuur.

Hoewel het meten van organisatiematuriteit een must is om doelgericht te groeien en / of te ontwikkelen, zijn er een enkele uitdagingen. Het meten van de zachte aspecten van een organisatie, zoals cultuur en leiderschap, kan subjectief zijn en moeilijk te kwantificeren. Bovendien verandert organisatiematuriteit met de tijd. Het is dus aan te bevelen om periodiek herhaalde metingen uit te voeren om de voortgang te volgen. Vergeten we ook niet dat maturiteitsmodellen een beperkte houdbaarheid hebben. Zo schenken EFQM en het BSCI weinig of geen aandacht aan digitalisatie, kennisbeheer, innovatie en  “cybercrime protection” (phishing, malware, hacking, DDoS attacks en bankkaart fraude. Dit zijn vier aspecten die voor moderne organisaties het verschil maken tussen overleven of de beste van de klas zijn.

3. De meerwaarde van een maturity assessment

Onder het motto van “zelfkennis is het begin van de wijsheid” is er meerwaarde gecreëerd bij het kennen van het maturiteitsniveau. In “Groeispurt” zijn een tiental aspecten van organisatiematuriteit voorgesteld als bouwstenen van een stabiele muur. Het spreekt voor zich dat de onderste laag stenen als basis dient voor de hele muur en het is al even vanzelfsprekend dat als er een gat zit in de muur, het hele gebouw kwetsbaar is. Met de uitvoering van een maturity assessment krijgt de organisatie een genuanceerd beeld van elk aspect afzonderlijk en van de algehele organisatiematuriteit.

De grootste meerwaarde ligt echter bij het bepalen en selecteren van de juiste maturiteit verhogende acties en op welk moment ze uitgevoerd moeten worden. Ook hier verschaft een maturity assessment relevante input door concreet aan te geven welke het volgend bereikbaar niveau is en welke acties / mijlpalen moeten gerealiseerd worden. Het resultaat van dit alles is een blauwdruk van de verandering die de organisatie en haar cultuur moet ondergaan. Hij daagt uit tot sterk leiderschap en helpt de organisatie te transformeren zodat ze handig kan inspelen op de toekomst.

4. Wanneer meten?

Er zijn organisaties die periodiek een maturity assessment (laten) uitvoeren en er zijn organisaties die continue de organisatiematuriteit monitoren. Er zijn zelfs organisaties die een maturity benchmark laten uitvoeren. In een hoog competitieve markt is dit de normale gang van zaken.

Ook kleinere organisatie doen er maar beter aan de organisatiematuriteit te meten en te kennen alvorens een verandertraject aan te vatten. Om effectief te groeien, te evolueren en relevant te blijven in een vuca wereld is het absoluut noodzakelijk om te weten waar de organisatie staat inzake « capabilities ». Het management kan overtuigd zijn van de meerwaarde van een verbetering of vernieuwing maar er kan evengoed gerede, doch niet uitgesproken  twijfel bestaan over de haalbaarheid. Op nummer één van de top 3 faalfactoren staat immers “cultuur”. "Culture eats strategy for breakfast" is een beroemde quote van Peter Drucker waarmee hij wou benadrukken dat een adequate en versterkende bedrijfscultuur meer garantie geeft op succes dan om het even welke strategie.

Bezin vooraleer je begint is een gouden advies. Inzicht krijgen in de sterke en zwakke punten van elke bedrijfskritische functie, afdeling, proces, project of afdeling is het concrete advies. Alleen dan weet je waar je staat, wat je aankan en wat niet. Zo worden de kritische succes- of faalfactoren bloot gelegd en weet het management een efficiënt pad uit te stippelen naar haalbare groeidoelen.